بررسی القای بافت کالوس در گیاه درمنه دشتی(artemisia sieberi) و تولید متابولیت های ثانویه فرار از کالوس در تیمارهای مختلف هورمونی

artemisia sieberi گیاهی دارویی از تیره آفتابگردان (compositeae) می باشد. اغلب گیاهان جنس artemisia دارا ی برگ های تلخ و معطر و خواص دارویی کم و بیش مشابه هم اند که از این میان a.sieberiباارزش ترین آن ها می باشد. از جمله خواص دارویی این گیاه می توان به خاصیت ضد میکروبی، ضدباکتریایی علیه انواع باکتری های گرم مثبت و گرم منفی و قارچ ها ، ضد مالاریا، حشره کش و رفع سرفه و سردرد اشاره کرد. گیاهان به عنوان منبع مهمی برای داروها، نقش کلیدی در سلامت مردم جهان دارند و بسیاری از مواد دارویی با ارزش جزو متابولیت های ثانویه گیاهان هستند. در برخی موارد سنتز مصنوعی این مواد مشکل است و یا اینکه تولید مصنوعی آن ها از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه نیست. در چنین مواردی استفاده از تکنیک های زیست فناوری مانند کشت بافت، کشت اندام یا سلول گیاهی و القاء کاالوس ابزار قدرتمندی برای تولید متابولیت های ثانویه محسوب می شود. در سال های اخیر فن کشت بافت و القای کالوس در گونه های دیگر این جنس گیاهی برای تولید متابولیت های ثانویه به کار گرفته شده است. در مرحله اول این پژوهش ترکیب هورمونی محیط کشت ها، برای کالوس زایی بررسی شد. در مرحله دوم، بررسی های لازم جهت وجود متابولیت های ثانویه فرار در کاالوس های حاصله انجام شد. نتایج حاصل از مرحله اول پژوهش نشان داد که استفاده از هورمون های ) 2,4-d2و4-دی کلرو فنوکسی استیک اسید)، bap( بنزیل آمینوپورین) وkin(کینتین) اثرات متفاوتی در تولید کالوس در گونه مذکور دارد. بالاترین میزان القای کالوس در ترکیب هورمونی 5/0 میلی گرم در لیتر 2,4-d و 5/0 میلی گرم در لیتر kin و نیز در ترکیب هورمونی 5/0 میلی گرم در لیتر 2,4-d و 5/0 میلی گرم در لیتر bap مشاهده شد. نتایج حاصل از مرحله دوم پژوهش نشان داد که عمده ترکیبات موجود در اسانس اندام هوایی گیاه درمنه دشتی مانند 1و8 سینئول، بتا توجون، کامفور و کامفن در اسانس حاصل از کالوس این گیاه نیز دیده می شوند. ترکیباتی مانند بورنئول، تیول، آر- کورکومن و ایکوزان علارغم اینکه در اسانس کالوس موجودند، در اسانس حاصل از اندام هوایی وجود ندارند.